Monthly Archives: February 2024
(ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ)
136.Կետերը փոխարինի՛ր ձ, ծ կամ ց տառերով:
Փորձ, հարցում, բարձունք, ուրց, լացակումած, ընթերցել, քաղցրություն, լռակյաց, հանդիպակաց, լվացք, գնացք, նստվածք, նրբանցք:
139. Կետերը վախարինի´ր ղ կամ խ տառերով:
Խրոխտ, թուղթ, խեղդել, ծախսել, կմախք, աղբյուր, պղտոր, դժոխք, դրախտ, զմրուխտյա, եղբայր, անվախճան, ողկույզ, մղկտալ, տախտակ, թախտ, աղտոտել:
143. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:
Որթերի մեջ անծանոթ մի աղջիկ տեսա: (որդ, որթ) որդերի պատճառով ձկնորսության չգնացի: (որդ. որթ) Շատ հաջող ավարտ ունեցավ մեր ձեռնարկը: (հաջող, հաչող) հաչող շանը կծան չի լինում: (հաջող, հաչող) Երեխայի կտրիչ ատամներն արդեն դուրս էին եկել: (կտրիչ, կտրիճ) Իմ բոլոր կտրիճ ընկերները հավաքվել են այսօր: (կտրիչ, կտրիճ)
144. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:
Նստելու համար մի հարթ տեղ եմ փնտրում: (հարդ, հարթ) Քամին ամբողջ հարդը բարձրացրել ու պտտում էր օդում: (հարդ, հարթ) Տարբեր ախտեր քայքայել էին մարմինը: (աղտ, ախտ) Փոշիով ու աղտ էր ծածկված փողոցը: (աղտ, ախտ) Մի ուղտ քարավանից առանձնացել էր: (ուղտ, ուխտ) Քո արած ուխտ թանկ է բոլորիս համար: (ուղտ, ուխտ)
145. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանի օգնությամբ:
Խոսքս մի՛ կտրիր:
Մինչև ե՞րբ պիտի թաքուն պահես:
Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ վերջացավ:
Օդանավի իջնելը ոչ ոք չնկատեց:
Երեխայի նման ուրախանում էին ու լիաթոք ծիծաղում: Եղնիկի ձագը մորն էր փնտրում:
147. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ և բառարանով ստուգի՛ր ճի՞շտ ես գրել:
Վերևում՝ համարյա երկնքի տակ, ծնվեցին ջրի կաթիլները: Նրանք լեռների բարձրից, հողի միջից դուրս եկան ու, լույսն իրենց մեջ, ցնծության թիթեռն իրենց վրա, կթկթալով իջան ցած: Լեռն ի վար, ծառերի կողքերով, թփերի արանքներով, զարմանազան խատուտիկ խճաքարերի վրայով գալիս էին կաթիլները: -Ինչքա՜ն քաղցր եք,- ասում էին նրանց մամուռները:
«Անբախտ վաճառականները»
- Նորից կարդա ՛ «Անբախտ վաճառականները» բալլադը:
- Բլոգումդ 5-6 նախադասությամբ գրավոր պատմի՛ր բալլադը (կարող ես նաև նկարել բալլադը): ճայն ու չղջիկը ուզում են վաճառական դառնալ: Նրանք պարտք են վերցնում, մտածելով, որ կարող են լավ աշխատել: Ճայը այդ փողով առնում է լիքը ապրանք և ետ է գալիս նավով: Բայց դժբախտություն է պատահում, օվկիանոսում փոթորիկ է սկսվում և ողջ ապրանքը ընկնում է ջուրը: Բարեբախտավար ճայը փրկվում է: Չղջիկը շատ է սպասում ճային : Պարտք տալու օրը անցնում է, նրանք ամոթով են մնում: Թաքնվում են բոլորից և սկսում վատ կյանքով ապրել
- Բլոգումդ ստեղծի՛ր բալլադի բառարանը:
- Գրի՛ր, թե ինչ սովորեցրեց քեզ բալլադը: բալլադը սովորեցրեց, որ ագահ չլինեն, ընկերոջ հետ կիսեն բոլոր դժվարությունները
- Բալլադից դո՛ւրս գրիր 10 գոյական, 5 ածական, 5 բայ:
- գոյական — Չըղջիկ, ճայ, փուշ, Մըսըր, Չինումաչին, Ֆարս, Հընդըստան, Արաբըստան, մարգարիտ, զըմրուխտ
ածական — անբախտ, մերկ, տըկլոր, աղքատ, դատարկ
բայ — եկան, ընկան, գնացին, նստեց, առավ
Այցելություն Մատենադարան նախագիծ
- Երևանի ո՞ր համայնքում, ո՞ր փողոցում է գտնվում Մատենադարանը։
Մատենադարանը գտնվում է Երևանի կենտրոնում Մաշոցի պողոտայում : - Հյուսիսային դպրոցից մինչև Մատենադարան ի՞նչ փողոցներով ենք անցնում։
Րաֆֆու,Անդրանիկի,Բաբաջանյան,Իսակով,Հաղթաանակի կամուրջ,Մաշոցի պողոտա:
- Ինչ տեսարժան վայերով ենք անցնում մինչ հասնելը Մատենադարան։
Երևանյան լիճ, Արարատի գինու և կոնյակի գործարան, Հրազդանի կիրճ, Երևանի կոնյակի գործարան, Հաղթանակի կամուրջ, Երևանի գինու գործարան, Սուրբ Սարգիս, Օպերաի և բալետի շենք։ - Ո՞ւմ արձաններն են դրված Մատենադարանի բակում, համառոտ տեղեություն հավաքել ։
Մատենադարանի շենքի ճակատային պատի երկայնքով՝ մուտքի աջ և ձախ կողմերին տեղադրված են հայ գիտնականներ Թորոս Ռոսլինի, Գրիգոր Տաթևացու, Անանիա Շիրակացու, Մովսես Խորենացու, Մխիթար Գոշի և Ֆրիկի արձանները։ - Ի՞նչ ձեռագրեր են պահվում Մատենադարանում
Պահոցներում կա 17300-ից ավելի ձեռագիր, 450 հազարից ավելի արխիվային փաստաթուղթ, 3 հազարից ավելի հնատիպ գիրք։ Ձեռագրերից ավելի քան 14200-ը հայերեն է, մնացածը` օտարալեզու` հունարեն, լատիներեն, արամերեն, եբրայերեն, արաբերեն, պարսկերեն, հին սլավոներեն, եթովպերեն, ճապոներեն և այլն:
Matenadaran
The Mesrop Mashtots Institute of Ancient Manuscripts also known as Matenadaran is a depository of ancient manuscripts and has one of the biggest collections in Armenia. It was founded in 1959 and located in Yerevan. The Museum’s complex is located in the institute’s old, original building which had only a single exhibition hall, but now it has fifteen halls with lots of exhibits. During the exhibitions, the visitors have the chance to see the manuscript, individual miniatures, documents, old printed books and etc.
The exhibition of the Central Hall is dedicated to the development of Armenian medieval sciences, literature, and arts throughout the centuries. It presents the Armenian culture started from the creation of the alphabet by Mesrop Mashtots in 405 AD to the 18th century.
The repository contains more than 17000 manuscripts, 450 thousand documents, and 3000 ancient books. The oldest manuscript is the “ Vehamor Avetaran” which was kept from the 8th century. Here you will see the biggest Armenian book “ Msho Charyntir” (weights 28 kg) and the smallest book (190g).
Տնային առաչադրանքներ
- Կազմի՛ր նախադասություններ հետևյալ բառերով՝ թռչել, թրջել, զեղչ, սայթաքել, ձագուկ, զվարթ, միջև, մինչև, չորրորդ, թռչուն, վայրէջք։
Թռչունները երկնքում թռչում էին։
Վարդավառի ժամանակ ես թրջվել էի։
Խանութում զեղչ էր։
Երբ ես չմուշկ էի քշում սայթաքեցի։
Բակում շան ձագուկ էր վազում։
Այսօր բոլոր երեխաները զվարթ էին։
Նա չորրորդ դասարան է։
Թռչունները թռչել էին ծառի վրա։
Ինքնաթիռը վայրէջք կատարեց դեպի Հայաստան։
2.Կարդա՛ Հովհաննես Թումանյանի «Անբախտ վաճառականները» բալլադը: Անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։
Նամուս – պատիվ
Հավան – հավանող
Քիրման – գործվածքի տեսակ
Թառակել – մեկի օձիքը բաց չթողնել
(ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ)
Դասարանական առաջադրանքներ
133. Կետերը փոխարինի´ր գ, կ կամ ք տառերով (հարկ եղած դեպքում դի´միր ուղղագրական բառարանին):
Թարհգանել
, հագուստ
կարգ,
պարգևատրել,
երգիչ,
oգուտ,
անեծք,
սայթաքել,
զորք,
վարկաբեկել
գրկել,
ձագուկ:
134. Կետերը փոխարինի´ր դ,տ կամ թ տառերով:
Արդեն,
հաղորդել
արևմուտք
զվարթ,
սաղարթախիտ
, բրդոտ
ժողովուրդ
, հերթ
, օրիորդ
, ընդունակ
արտաքին
չորրորդ
մարդկային
փարթամ:
135. Կետերը փոխարինի´ր ջ, ճ կամ չ տառերով:
Վերջ
ողջ,
նկարիչ, չղջիկ, վայրէջք, հաչոց, խոչընդոտ, թռչուն, թրչել, թռջել, միջև, մինչև, ամբողջ, առաջին, աղջամուղ:
142. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:
Թոռնիկն արագ թռավ տատ գիրկը: (գիրկ, գիրք) Միաժամանակ երեք գիրք Է կարդում: (գիրկ, գիրք) Հորդ անձրևը կտրվելու միտք չուներ: (հորդ, հորթ) հորթը տրտինգ տալով վագեց մոր մոտ: (հորդ, հորթ)
Մաթեմատիկա
Դիցաբանություն և առասպել
Հնում, մարդիկ չկարողանալով բացատրել բնության երևույթները, օրինակ՝ կայծակը, անձրևը, երկրաշարժը, սկսել են դրանք մարմնավորել, վերագրել աստվածությունների, յուրաքանչյուր տարերքի համար մի աստված են ունեցել: Աստվածները գերբնական հատկություններով օժտված, հույզեր, ապրումներ, մտածողություն ունեցող, կատարյալ և մարդակերպ էակներ են, որոնցից յուրաքանչյուրը խորհրդանշում է բնության ու հասարակության առանձին երևույթներ:
Կառուցվել են տաճարներ, կանգնեցվել նրանց արձանները, մատուցվել զոհեր, կազմակերպվել հատուկ տոնախմբություններ:
Հեթանոս հայերն աստվածներին նվիրել են հատուկ տոներ, նրանց համար կառուցել տաճարներ, զոհաբերել կենդանիներ: Հայկական դիցարանում, բացի անձնավորված մարդակերպ աստվածներից, հիշատակվում են զանազան մտացածին էակներ, հրեշներ (վիշապներ) և չար ու բարի ոգիներ (Արալեզ, Հավերժահարս, Քաջք, և այլն):
Դիցաբանություն են նաև «Տիգրան և Աժդահակ», «Արտաշես և Արտավազդ» հայկական առասպելները, «Սասնա ծռեր» էպոսը և այլն:
Առասպելը չափազանցված զրույց է. և՜ պատմողը, և՜ ունկնդիրն այն ընկալում են որպես արժանահավատ-իրական պատմություն և փոխանցում բանավոր:
Առասպելներում արտացոլված են բարու և չարի, հերոսության և վախկոտության, արդարության և անհավատարմության մասին մարդկանց պատկերացումները:
«Առասպել» արտահայտությունը առօրյայում օգտագործվում է անհավանական, մտացածին իմաստով:
Հարցեր և առաջադրանքներ/պատասխանել գրավոր/
- Ի՞նչ հասկացանք դիցաբանությունից, ի՞նչ է առասպելը, իրակա՞ն է, թե՝ հորինովի Առասպելը չափազանցված զրույց է. և՜ պատմողը, և՜ ունկնդիրն այն ընկալում են որպես արժանահավատ-իրական պատմություն և փոխանցում բանավոր:
- Ո՞վքեր էին առասպելի հերոսները «Տիգրան և Աժդահակ», «Արտաշես և Արտավազդ» հայկական առասպելները, «Սասնա ծռեր» էպոսը և այլն
- Ի՞նչ հայկական առասպելներ ու առասպելական հերոսներ գիտենք/նշել անուններ միայն,/
- Գիտե՞նք որևէ առասպել, որը կարող ենք ներկայացնել/բանավոր/
- Ի՞նչ հեթանոսական տաճար/ներ/ գիտեք Հայաստանում:
(ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ՔԵՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ)
Գրի՛ր վարժությունները։
102. Բնակավայր կամ տեղանք ցույց տվող բառերին այնպիսի ածանցներ ավելացրու, որ նոր բառերը տվյալ տեղի բնակիչ իմաստն արտահայտեն:
Օրինակ՝ լեռն — լեռնցի:
Երևան-Երևանցի
, քաղաք-քաղաքացի
Վան-վանեսցի
Մուշ-մշեցի
Աշտարակ,-աշտարակցի
Արտաշատ,-արտաշատցի
Դվին,-դվինցի
Կարս-կարսեցի
Գյումրի-գյումրեցի
, Լոռի-լոռեցի
Ամերիկա-ամերիկացի
Նյու-Յորք-Նյու-Յորքցի
Լոնդոն-լոնդոնցի
սար-սարեցի
, գյուղ-գյու
116. Տրված բաղադրյալ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:
Օրինակ՝ միաեղջյուր — մի եղջյուր ունեցող:
Վիպագիր-վեպ գրող, մեծագլուխ-մեծ գլուխ, սրընթաց-սրընթ ացող, երկերեսանի- երկու երես ունեցող, զբոսայգի, սրամիտ-սուր միտք ունեցող, հեռուստացույց, պահարան, հայաստանցի:
127. Ի՞նչ սկզբունքով են ընտրված յուրաքանչյուր շարքի բառերը: Բարձրաձայն կարդա´ և գտի՛ր, թե ո՞ր բառը դրան չի համապատասխանում:
Ա. Ամենաերկար, համաեվրոպական, հայելի, ամենաեռանդուն, կիսաեզրափակիչ, կիասեփ, վրաերթ:
Բ. Նայել, վայել, վայելել, վայելք, հայելանման, հայեր, ինքնաեռ, շղթայել, Կայեն, ծառայել:
129. Գրի´ր բառասկզբում է ունեցող հինգ բառ և բառամիջում է ունեցող երեք բառ:
էջ, էկռան, էություն, էակ, էներգիա
մանրէաբան, լայնէկռան, ինջև է
130.Գրի´ր բառասկզբում օ ունեցող հինգ բառ և բառամիջում օ ունեցող երեք բառ:
օրենք, օրինակելի, օգնություն, օրներգ, օտար
տնօրեն, շտապօգնություն, նմանօրինակ
132. Կետերը փոխարինի´ր բ,պ կամ փ տառերով (հարկ եղած դեպքում դիմի´ր ուղղագրական բառարանին):
Նուրբ, սրբել, դարբին, խաբել, թփրտալ, երփներանգ, երբեք, համբուրել, փրփրել, հինգշաբթի, ճամփորդ, դարպաս, ճանապարհ, աղբանոց, իբրև, եղբայր: